Çocuklarda alerji, vücudun bağışıklık sisteminin zararsız maddelere karşı aşırı tepki vermesiyle ortaya çıkar. Bu maddelere alerjen denir ve alerjik reaksiyonlar, çocukların yaşam kalitesini etkileyebilir.

Alerjiler genellikle doğuştan gelen bir yatkınlıkla bağlantılıdır ve genetik faktörler, çevresel etmenlerle birleşerek çocuklarda alerjiye neden olabilir. Çocuklarda alerjik astım gibi alerjiler, çeşitli türleriyle çocuklarda çok farklı belirtiler gösterebilir.

1. Çocuklarda Alerjinin Nedenleri

Çocuklarda alerji, vücudun bağışıklık sisteminin zararsız maddelere karşı aşırı tepki vermesiyle ortaya çıkar. Bu maddelere alerjen denir ve çocukların yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.

Alerjiler genellikle genetik yatkınlıkla bağlantılıdır ve çevresel etmenlerle birleşerek gelişebilir.

Başlıca nedenler:

• Genetik yatkınlık

• Çevresel faktörler

• Gıda alerjileri

• İmmün sistem bozuklukları

• İlaç alerjileri

• Böcek sokmaları ve lateks

• Lateks alerjileri

Genetik Yatkınlık

Alerjiler, çoğunlukla ailede benzer durumları taşıyan bireylerin bulunmasıyla ilişkili bir durumdur. Eğer bir veya her iki ebeveynde alerji varsa, çocukta alerji gelişme olasılığı daha yüksek olabilir.

Çevresel Faktörler

Çevresel etmenler, alerjilerin tetikleyicisi olabilir. Örneğin; polen, toz akarları, hayvan tüyleri, mantarlar, sigara dumanı ve kirlilik gibi faktörler, çocukların alerjik reaksiyonlar yaşamasına neden olabilir.

Gıda Alerjileri

Çocuklarda gıda alerjileri, özellikle 1–2 yaşlarında yaygın bir sorundur.

Süt, yumurta, fındık, balık ve deniz ürünleri alerjiye neden olabilen başlıca gıdalardır. Gıda alerjileri; mide bulantısı, kusma, karın ağrısı, döküntüler ve anafilaksi gibi ciddi reaksiyonlara yol açabilir.

İmmün Sistem Bozuklukları

Bağışıklık sisteminin yanlışlıkla zararsız maddelere aşırı tepki vermesi, alerjik hastalıkların temelini oluşturur. Bu bozukluklar, çocukların alerjik reaksiyonlar göstermesine yol açabilir.

İlaç Alerjileri

Özellikle penisilin gibi antibiyotiklerden alerji gelişebilir. Hatta bu alerjiler anafilaktik reaksiyon yapabilir ve ciddi anlamda solunum sistemini etkileyebilir. Bu nedenle çocuklarda ilaç alerjisi hayati derecede önemlidir.

Böcek Sokması Alerjileri

Arı gibi böceklerin sokmasıyla birlikte:

• Cilt lezyonları

• Deride şişme, kızarıklık gibi belirtiler

• Hatta ciddi boyutta alerjik reaksiyonlarda anafilaksi görülebilir.

Lateks Alerjileri

İçinde lateks maddesi bulunduran eldiven, balon gibi malzemelere karşı alerji olmasıdır. Ciltte oluşan lezyonlarla kendisini gösterir.

2. Çocuklarda Alerjinin Belirtileri

Alerjiler, çocuklarda çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir. Bu belirtiler, alerjinin türüne göre değişkenlik gösterebilir.

Aşağıda çocuklarda yaygın görülen alerji belirtilerini bulabilirsiniz. Belirtiler alerjinin türüne göre değişebilir.

• Cilt reaksiyonları

• Solunum sorunları

• Sindirim problemleri

• Ağır alerjik reaksiyonlar (anafilaksi)

• Göz iltihapları

Cilt Reaksiyonları

Ciltte kaşıntı, döküntü, kızarıklık veya ürtiker (kurdeşen) gibi alerjik reaksiyonlar sıklıkla görülür. Özellikle gıda alerjileri veya böcek ısırıkları bu tür cilt reaksiyonlarına neden olabilir.

Çocuklarda cilt alerjisi nedeniyle doktor başvuruları oldukça sık görülür.

Solunum Sorunları

Alerjik rinit (saman nezlesi), burun tıkanıklığı, burun akıntısı, hapşırma ve kaşıntılı boğaz gibi belirtiler, çocuklarda alerjik reaksiyonların yaygın belirtileridir.

Ayrıca çocuklarda alerjik astım, öksürük, hırıltılı solunum ve nefes darlığına neden olabilir.

Sindirim Problemleri

Gıda alerjileri; karın ağrısı, kusma, ishal veya kabızlık gibi sindirim sorunlarına yol açabilir. Çocuğun yediği belirli bir gıda ile ilişkilendirilmesi gerekebilir.

Ağır Alerjik Reaksiyonlar (Anafilaksi)

Alerjik reaksiyonlar bazen anafilaksi adı verilen ciddi bir duruma dönüşebilir.

Bu durum çocuğun nefes almasını zorlaştırabilir ve acil tıbbi müdahale gerektirir.

Anafilaksi belirtileri:

• Şişlik (özellikle dudaklarda, dilde veya boğazda)

• Nefes darlığı

• Düşük tansiyon

• Bayılma

Göz İltihapları

Alerjik konjonktivit, gözlerde sulanma, kaşıntı, kızarıklık ve yanma gibi belirtilerle kendini gösterebilir.

Çocuklarda alerjik konjunktivit, genellikle polen veya toz gibi alerjenlere maruz kalmayla ilişkilidir.

3. Çocuklarda Alerji Tanısı ve Testleri

Alerji testleri, bağışıklık sisteminin alerjene verdiği tepkiyi ölçer.

Çocuklarda alerji testi Ankara ve diğer şehirlerde hem devlet hastanelerinde hem de özel hastanelerde yapılabilir.

Alerji testi öncesi dikkat edilmesi gerekenler:
Antihistaminik veya kortizon kullanımına, testten 7 gün önce son verilmelidir.

Alerji Testleri

• Kan testi (IgE ölçümü)

• Deri prick testi

• Yama testi

• İntradermal cilt testi

Kanda IgE Ölçümü

Çocuktan alınan kana alerjenler eklenir ve IgE seviyeleri ölçülür. Pozitif çıkan test sonuçları, çocuğun alerjisinin olduğu maddeleri gösterir.

Deri Prick Testi

Ön kola iğneyle hafif delikler açılır, cilde alerjen maddeler verilir ve reaksiyonlar gözlenir.

Kızarıklık, kaşıntı gibi reaksiyonlar, o maddeye karşı vücudun tepkili olduğunu ve alerjisi olduğunu gösterir.

İntradermal Cilt Testi

Prick testi negatif çıkarsa bu test uygulanır. Epidermise enjektörle alerjen madde küçük miktarda verilir, cildin reaksiyonu değerlendirilir.

Yama Testi

Bu testle besin alerjileri, kontakt dermatitte madde alerjileri, cilde temasla alerji yapan maddeler tespit edilir.

Kolda cilde alerjen maddeler damlatılır ve bandajla kapatılarak 48 saat beklenir. 48 saat sonra bandaj açılarak cilt reaksiyonları gözlemlenir.

Alerji Testi Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler (Özet)

Alerji testleri bağışıklık sisteminin alerjene verdiği tepkiyi ölçmek için yapılır. Bu tepki doğrultusunda alerjen madde tespit edilir.

Ancak alerjilerde kullanılan antihistaminik veya kortizon gibi ilaçlar bu tepkiyi baskılar.

Sağlıklı sonuç için testten 7 gün öncesi bu ilaçların kullanımı bırakılmalıdır.

4. Çocuklarda Alerji Tedavisi ve Yönetimi

Çocuklarda alerjilerin tedavisi, alerjinin türüne ve şiddetine göre değişir. Tedavi genellikle alerjik reaksiyonları önlemeye yöneliktir ve bazı durumlarda ilaç tedavisi gerekebilir.

Çocuklarda alerji tedavisi ve yönetimi:

• Alerjenlerden kaçınma

• Antihistaminikler

• Kortikosteroidler

• Alerji aşıları (immünoterapi)

• Acil müdahale (anafilaksi)

✅ Alerjenlerden Kaçınma

Alerjik reaksiyonların önlenmesinin en etkili yolu, alerjenlerden kaçınmaktır.

Çocukların alerjilerinin neye bağlı olduğunu belirlemek, alerjenlerle teması azaltmak için önemlidir.

Örneğin; polen veya toz akarları gibi alerjenlere maruz kalmayı sınırlamak için evde temizlik yapılabilir veya uygun hava filtreleri kullanılabilir.

✅ Antihistaminikler

Çocuklarda alerji ilaçları olan antihistaminikler, alerjik reaksiyonları hafifletmek için yaygın olarak kullanılan ilaçlardır.

Bu ilaçlar, vücudun histamin üretimini engelleyerek alerjik belirtileri azaltır. Alerjik rinit, cilt döküntüleri veya göz kaşıntıları için önerilebilir.

✅ Kortikosteroidler

İleri düzeyde alerjik reaksiyonlarda veya astım gibi ciddi durumlarda doktorlar kortikosteroid tedavisi önerebilir. Bu ilaçlar iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olur ve solunum yollarını rahatlatır.

✅ Alerji Aşıları (İmmünoterapi)

Çocuklarda alerji aşıları, özellikle polen veya ev tozu gibi alerjenlere karşı duyarlılığı olan çocuklarda önerilebilir.

Bu tedavi, bağışıklık sistemini alerjenlere karşı alıştırmayı amaçlar ve uzun vadede alerjik reaksiyonları azaltabilir.

✅ Acil Müdahale (Anafilaksi)

Anafilaksi gibi ciddi alerjik reaksiyonlarda, hemen epinefrin (adrenalin) enjeksiyonu yapılması gerekebilir.

Çocuğun durumuna bağlı olarak hastaneye acil başvurulması şarttır.

5. Çocuklarda Alerjiye Yönelik İpuçları ve Önlemler

Alerjiler, çocukların yaşam kalitesini etkileyebilir; ancak doğru yönetimle çocuklar sağlıklı bir şekilde büyüyebilir.

Öneriler:

• Çevresel faktörlerden koruyun:
  Sigara dumanı, hava kirliliği ve tozdan mümkün olduğunca kaçının. Evde düzenli temizlik ve hava temizleme cihazları kullanmak alerjik reaksiyonları azaltabilir.

• Yiyeceklerin etiketlerini kontrol edin:
  Çocuklarda gıda alerjileri varsa, gıda etiketlerini dikkatlice okumak önemlidir. Çocuklarda besin alerjisi önleme yöntemleri içinde en önemlisi, alınan ürünlerin içeriğinin kontrol edilmesidir.

• Alerji günlükleri tutun:
  Hangi durumların alerjik reaksiyonları tetiklediğini anlamak için bir günlük tutmak faydalı olabilir. Çocuklarda besin alerjisi önleme yöntemleri için Ankara çocuk alerji merkezi veya alerji merkezlerinden yardım alabilirsiniz. Bu, alerjilerin kontrol altında tutulmasında yardımcı olabilir.

• Alerji uzmanına başvurun:
  Alerjiler için doğru tedavi planını oluşturmak adına bir alerji uzmanına danışmak çok önemlidir.

6. Çocuklarda Alerjiler Büyüme ve Gelişimi Nasıl Etkiler?

Özellikle besin alerjileri, sindirim sisteminde inflamasyon yaparak besinlerin emilimini etkileyebilir.

Besinler yeterince emilemediği için çocuklarda büyüme ve gelişme geriliği yapabilmektedir.

Çocuklarda Alerji Nelere Sebep Olur?

• Çocuklarda alerji, büyüme ve gelişim üzerine negatif etkilidir. Çocuklarda alerji büyüme geriliği yapabilir.

• Özellikle solunum sistemini etkileyen alerjik rinit gibi hastalıklarda çocuğun hayat kalitesi çok etkilenir. Gece uykuları sağlıklı değildir ve beyin yeterince oksijen alamadığı için fonksiyonları da etkilenir.
  Konsantrasyonu bozulur ve derslerdeki başarısı düşer. Bu da çocukta özgüven eksikliği oluşturur. Algılama düştüğü için çocuk daha sinirli ve gergin olabilir; depresyona neden olabilir.

• Alerjiden kaynaklı enfeksiyonlar artar; sinüzit, alerjik rinit, otit gibi hastalıklara alerji zemin hazırlar.

Çocuklarda alerji, genetik ve çevresel faktörlerin etkisiyle ortaya çıkan, vücudun bağışıklık sisteminin aşırı tepki verdiği bir durumdur. Alerjiler, çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir; ancak uygun tedavi ve alerjenlerden kaçınma yöntemleri ile bu durum yönetilebilir.

Ebeveynler, çocuklarının alerjik reaksiyonlarını izleyerek doğru tedavi yöntemlerini uygulamalı ve gerektiğinde uzman yardımı almalıdır.

7. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Alt sorular, karışıklık olmaması için harf ile sıralanmıştır, içerik aynen korunmuştur.

a. Çocuklarda alerji testleri ne kadar sürer?

Alerji testlerinin süresi, test türüne göre değişir.

• Deri prick testi veya kan testi (IgE ölçümü) genellikle 15–30 dakika içinde tamamlanabilir ve hızlı sonuç verir.

• Daha kapsamlı intradermal veya yama testleri ise 24–48 saat sürebilir; çünkü vücudun alerjene verdiği tepkiler gözlemlenerek doğru sonuç alınır.

Test süresi boyunca çocuğun rahat etmesi ve herhangi bir rahatsızlık hissetmemesi için uzman gözetiminde yapılması önemlidir.

b. Çocuklarda alerji ilaçları güvenli mi?

Alerji ilaçları, özellikle antihistaminikler ve kortikosteroidler, doktor kontrolünde kullanıldığında çocuklar için güvenlidir.

İlacın dozu; çocuğun yaşı, kilosu ve alerjinin şiddetine göre belirlenir. Yanlış doz veya kontrolsüz kullanım, istenmeyen yan etkilere yol açabilir. Bu nedenle her zaman pediatrik alerji uzmanı veya çocuk doktoru önerisine göre ilaç kullanılmalıdır.

c. Çocuklarda gıda alerjisi nasıl önlenir?

Gıda alerjilerini önlemenin en etkili yolu, çocuğun riskli gıdalardan uzak tutulmasıdır.

Bunun yanı sıra, çocuğun yediği gıdaların içeriğini dikkatlice kontrol etmek ve alerji günlükleri tutmak faydalıdır. Bu günlükler, hangi gıdaların alerjik reaksiyona yol açtığını göstererek hem ebeveynin hem de doktorun çocuğun beslenmesini güvenli bir şekilde planlamasına yardımcı olur.

ç. Alerjik rinit çocuklarda nasıl yönetilir?

Alerjik rinit (saman nezlesi); burun akıntısı, hapşırma, kaşıntı ve göz sulanması gibi belirtilerle kendini gösterir.

Yönetiminde:

• Antihistaminikler

• Burun spreyleri

• Kortikosteroidler

• Bazı durumlarda alerji aşıları (immünoterapi)

kullanılır.

Ayrıca evde toz ve polen kontrolü, hava filtreleri ve nem dengesi gibi çevresel önlemler de belirtileri azaltır.

Çocuklarda alerjik rinit tedavisi, Ankara'da gideceğiniz herhangi bir hastanedeki çocuk doktoru tarafından yapılabilir.

d. Çocuklarda alerji kalıcı mıdır?

Bazı alerjiler çocuk büyüdükçe hafifleyebilir veya tamamen geçebilir; özellikle süt ve yumurta alerjileri sık görülür ve genellikle çocuklukta kaybolur.

Ancak bazı alerjiler –örneğin fındık, deniz ürünleri veya polen alerjileri– yaşam boyu devam edebilir.

Alerjinin kalıcılığı; genetik faktörler ve maruz kalınan alerjen miktarıyla ilişkilidir.

e. Ankara’da çocuklar için alerji testi nerede yapılır?

Çocuklarda alerji testleri; devlet hastaneleri, üniversite hastaneleri ve özel hastanelerde yapılabilir.

Özel olarak Ankara Magnet Hastanesi, çocuklar için alerji testi ve tetkiklerinde modern laboratuvar altyapısı ve deneyimli hekim kadrosu ile hizmet vermektedir. Burada hem kan testleri hem de deri testleri güvenle uygulanabilir.

f. Çocuklarda besin alerjisi tedavi edilebilir mi?

Besin alerjileri, alerjenden kaçınma ve bağışıklık sistemini destekleyen tedavilerle yönetilebilir.

Bazı durumlarda antihistaminik ilaçlar veya immünoterapi gerekebilir. Tedavinin temel amacı, çocuğun alerjenle teması sırasında ortaya çıkan belirtileri azaltmak ve ciddi reaksiyonları önlemektir.

g. Alerjiye bağlı astım çocuklarda nasıl önlenir?

Alerjik astımın önlenmesi; alerjenlerden korunma, düzenli ilaç kullanımı ve doktor takibi ile mümkündür.

Çocuğun ev ve okul ortamındaki alerjenler minimize edilmelidir. Ayrıca astım ataklarını önlemek için nefes egzersizleri, solunum terapileri ve düzenli kontroller önerilir.

ğ. Çocuklarda alerjik reaksiyonlarda acil ne yapılmalı?

Ciddi alerjik reaksiyonlar (anafilaksi) hayati risk taşır. Bu durumda:

• Epinefrin (adrenalin) enjeksiyonu yapılmalı

• Derhal acil servise başvurulmalıdır.

Ayrıca çocuğun durumu stabilize olana kadar yanında olunmalı, nefes darlığı veya bayılma gibi belirtiler yakından takip edilmelidir.

h. Çocuklarda gıda alerjisi test fiyatları ne kadar?

Çocuklarda gıda alerjisi testi fiyatı; testin türüne ve laboratuvarın hizmet politikasına göre değişir.

Özel hastanelerde ve laboratuvarlarda alerji test fiyatları farklılık gösterebilir.

Magnet Hastanesi güncel fiyat ve randevu bilgisi için 0312 212 80 80 numaralı telefonu arayabilir veya online randevu alabilirsiniz